Onderwijsinspectie werkt aan bijstelling onderzoekskader
De belangrijkste wijzigingen alvast op een rijtje
De onderwijsinspectie is bezig met een bijstelling van het huidige onderzoekskader, dat in 2017 is ingevoerd. Het herziene kader zal op 1 augustus 2021 van kracht worden. Hoewel er nog aan wordt gewerkt, zijn de conceptteksten inmiddels bekend. Voldoende om een tipje van de sluier op te lichten en een beeld te schetsen van de belangrijkste aanpassingen.
De grootste en meest ingrijpende verschuiving is dat de verantwoordelijkheid voor de onderwijskwaliteit primair bij de schoolbesturen komt te liggen. Waar de inspectie voorheen met schoolleiders en -directeuren het gesprek voerde over de kwaliteit van het onderwijs, zullen ze dat in de toekomst met de bestuurders doen. “Dat betekent dus dat de bestuurder zélf de kwaliteit van het onderwijs moet kunnen benoemen en beschrijven”, licht adviseur Hans Sandtke toe. “Hij of zij moet gewoon weten: waar zitten de sterke kanten, waar zitten de zwakke kanten en wat doen we daaraan.”
Verantwoording
Sandtke vervolgd: “In principe spreekt de inspectie straks in eerste instantie alleen met de bestuurder. Ze zullen nog wel gesprekken binnen de scholen voeren, maar die zijn alleen bedoeld om zich te laten informeren en staan niet in het teken van verantwoording. De bestuurder is de enige die verantwoording aflegt. Over alles eigenlijk, of het nu gaat om de kwaliteit van het onderwijs of de financiën.” Die verschuiving van verantwoordelijkheid komt op de volgende manier tot uiting in het onderzoekskader. Het huidige kwaliteitsgebied ‘Kwaliteitszorg en ambitie’ (KA) wordt opgeknipt in twee kwaliteitsgebieden: ‘Sturen, kwaliteitszorg en ambitie’ (SKA) en ‘Besturing, kwaliteitszorg en ambitie’ (BKA). Elk bestaande uit drie standaarden op het gebied van inrichting, uitvoering en evaluatie van de kwaliteitszorg. En dan is BKA vanzelfsprekend het deel waarover met het bestuur wordt gesproken en SKA het deel waar de school over gaat.
Op afstand
Het feit dat de onderwijskwaliteit een bestuursverantwoordelijkheid wordt, betekent niet dat de inspectie de scholen links laat liggen. Ze blijft de resultaten van de scholen volgen, maar dat gebeurt in eerste instantie op afstand. Sandtke: “Dan gaat het om de slagingspercentages, de examencijfers, het aantal leerlingen dat tussentijds van school gaat, dat soort dingen. Maar dat is in feite bureauwerk. Als de inspectie iets signaleert, dan spreken ze eerst de bestuurder daar op aan. Dus bijvoorbeeld: hoe kan het dat de slagingspercentages zo laag zijn, en laat maar zien wat u daaraan doet? Kort gezegd, verantwoord het maar. En mogelijk zeggen ze dan tegen de bestuurder: wij maken ons zorgen over een van uw scholen, daar gaan we een kijkje nemen.”
Financiën
Een andere aanpassing die op stapel staat betreft het financieel beheer. Dat is in het huidige onderzoekskader een apart kwaliteitsgebied. Dat wordt in de toekomst een integraal onderdeel van BKA, het deel dus waar het bestuur over gaat. “De inspectie wil namelijk niet meer dat financiën een apart onderdeel vormen”, zegt Sandtke. “Want ze willen kunnen zien op welke manier de financiën worden ingezet om te komen tot onderwijs van hoge kwaliteit. Ofwel: hebt u het geld ingezet met als doel goed onderwijs te creëren? Financiën wordt daarmee geïntegreerd in het totale onderzoekskader.”
Basiskwaliteit
Een laatste wijziging die de moeite van het noemen waard is, betreft de basiskwaliteit. De lat voor de basiskwaliteit gaat namelijk omhoog, vooral voor het primair onderwijs. Er komen weliswaar minder standaarden per kwaliteitsgebied, maar aan die resterende standaarden worden meer elementen toegevoegd. Elementen die kwaliteitsbepalend zijn. Bijvoorbeeld of lessen voldoende gevarieerd zijn, of er rekening wordt gehouden met niveauverschillen in de klas, hoe je omgaat met leerlingen die achterblijven. “Er wordt dus naar meer aspecten gekeken om zeker te weten of een school zo goed mogelijk onderwijs geeft”, licht Sandtke toe. “De reden voor die verzwaring is eigenlijk vrij simpel. Er wordt namelijk geconstateerd dat de onderwijskwaliteit in Nederland wat achterop raakt in vergelijking met omringende landen.”
Meer weten?
Wilt u meer weten over het bijgestelde onderzoekskader en de verschillen met het huidige? In deze presentatie hebben wij per sector de bestaande kaders naast de toekomstige (concept!)kaders gezet, zodat u in een oogopslag kunt zien wat er verandert.