Zachte macht

Leidinggeven aan netwerken

De laatste jaren zien we (in het onderwijs) een grote aanwas van samenwerkende organisaties, vaak rondom specifieke doelen. De samenwerking is weliswaar vaak vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Wat betekent dat voor het gevraagde leiderschap? Die vraag staat centraal in het boek Zachte macht van Luuk van Aalst.

Netwerkorganisaties vragen om een ander soort leiderschap. Leiders van netwerken moeten in staat zijn om over organisatiegrenzen heen te kijken en consensus te creëren, opdat het netwerk stappen kan zetten richting de realisatie van het gezamenlijke doel. Vaak doen ze dat zonder daadwerkelijke – ‘harde’ – positiemacht. Zij kunnen louter gebruikmaken van ‘zachte macht’. Wat voor type leiderschap vraagt dit? En wat betekent dat dan voor die leidinggevenden: wie moeten ze zijn, wat moeten ze doen en wat moeten ze kunnen? Deze vragen waren het vertrekpunt voor het onderzoek dat auteur Luuk van Aalst deed in het kader van zijn masterstudie management in education (MME) bij TIAS School for Business and Society. Van Aalst gaf zelf ook leiding aan een netwerkorganisatie, namelijk een samenwerkingsverband passend onderwijs. Van 2017 tot en met 2024 was hij als senior adviseur werkzaam bij B&T.

Onderzoek

Hij onderzocht wat er op dit gebied vanuit de literatuur bekend is. Hij bevroeg ook de huidige leidinggevenden van samenwerkingsverbanden passend onderwijs: wat vinden zij hun belangrijkste activiteiten, vaardigheden en eigenschappen? Tevens analyseerde hij profielschetsen die worden gebruikt voor de werving van nieuwe leidinggevenden van samenwerkingsverbanden passend onderwijs, om te achterhalen welke activiteiten, eigenschappen en vaardigheden de besturen van samenwerkingsverbanden belangrijk vinden. Het onderzoek resulteerde onder meer in een aanzet voor een competentieprofiel voor leidinggevenden van samenwerkingsverbanden. De onderzoeksopbrengsten zijn echter niet alleen relevant voor samenwerkingsverbanden passend onderwijs, maar ook voor anderen die betrokken zijn bij netwerkorganisaties of daar meer over willen weten. Dit boek plaatst het thema netwerkleiderschap daarom in een breder perspectief.

Interviews

Zachte macht bevat ook interviews met negen mensen die, vanuit de praktijk, een visie op netwerken hebben. Zij maken allen zelf deel uit van netwerken of netwerkorganisaties en hebben daarin soms ook een regierol. Wat zijn hun ervaringen? Hoe zien zij hun eigen rol? En wat zijn de voordelen én de uitdagingen van het werken in netwerken? Verspreid in het boek staat een weerslag van de boeiende gesprekken met deze netwerkleiders, die kleur geven aan de theorie en ons perspectief op netwerken verbreden.

Online testen

Bij het boek Zachte macht hoort ten slotte ook een tweetal online testen, die je gratis kunt doen met de code in het boek:

1. Een 360 graden feedbacktest voor leidinggevenden van netwerkorganisaties, om te onderzoeken in welke mate zij over de eigenschappen en vaardigheden beschikken die belangrijk zijn voor netwerkleiders. Waar liggen jouw uitdagingen? Waar blink jij in uit?
2. Een test voor diegenen die een nieuwe leidinggevende van een netwerkorganisatie willen werven. Hoe ziet zijn of haar competentieprofiel eruit? Over welke eigenschappen en vaardigheden moet hij of zij beschikken?

Marc Vermeulen, hoogleraar onderwijssociologie TIAS, School for business and society, schreef het voorwoord.

Gratis download

Klik op de afbeelding hieronder om een gratis digitale versie van het boek aan te vragen.