Bezoek met een opdracht

De kracht van visitaties ligt in het proces

Visitatie en schoolontwikkeling: veel scholen hebben ontdekt dat dit een vruchtbare relatie is. Het levert echt wat op! Wat dan wel? Een rapportje? Zeker, dat ook, maar dan als toegift. De kracht van visitatie ligt in het proces. En juist dat past bij schoolontwikkeling.

Pak de kaart van Nederland en zet een vlaggetje waar gevisiteerd wordt. U zult zien dat er heel wat vlaggetjes te plaatsen zijn én dat ze verspreid zijn over het hele land. Overal hebben samenwerkende scholen (binnen grote besturen of in verbanden van zelfstandige scholen) elkaar gevonden in visitatieprojecten. Soms lopen die al jaren, zoals van Fricolore in het noorden, van de VIA-scholen op en rond de Veluwe en van het Reformatorisch Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs, dat landelijk opereert. In het zuidwesten van het land zijn er zelfs twee grote projecten: van CVO Rotterdam en Lucas Onderwijs in Den Haag en van de Semper Movens-scholen. Het zijn voorbeelden van projecten van collegiale visitatie gericht op schoolontwikkeling.
Daarnaast zijn er scholengroepen die elkaar visiteren met het oog op het verkrijgen van een licentie of keurmerk. Visitaties in dat kader hebben het karakter van een audit, minder gericht op schoolontwikkeling als wel op verantwoording (voor een bepaald profiel bijvoorbeeld, zoals het begaafdheidsprofiel of het daltonprofiel).

Het recept

Het recept van een (collegiale) visitatie is bekend. Een school laat zich visiteren door een commissie die is samengesteld uit collega’s van andere scholen. De school biedt een of twee visitatievragen aan, schrijft een zelfevaluatie met focus op die vragen en stelt die beschikbaar aan de visitatiecommissie. De kracht van het visitatieproces zit in het gegeven dat gaande het proces velen in de school betrokken worden. Dat gebeurt al aan het begin van de rit als leden van het managementteam gezamenlijk keuzes maken voor de aan te bieden onderzoeksonderwerpen. Ook bij het opstellen van de zelfevaluatie betrekt de schoolleiding vaak anderen om een zo evenwichtig mogelijk beeld van de situatie te kunnen geven. De brede betrokkenheid blijkt natuurlijk ook op de dag dat de visitatiecommissie de school bezoekt. Dan is er bijna sprake van een parade van panels, die aan de visitatiecommissie voorbijtrekken en alle een eigen perspectief bieden op de besproken onderwerpen. Als ten slotte ook lesbezoeken deel uitmaken van de visitatie, zullen ook veel docenten die niet in een panel zitten, merken dat er ‘bezoek met een opdracht’ aanwezig is in de school.

Partners

Schoolleiders, maar niet alleen zij, zijn enthousiast over visitatie. Iemand noemde het de beste managementcursus die er te krijgen is. En misschien is dat ook wel zo. Een landelijk dekkend netwerk van elkaar visiterende scholen is er niet. Mogelijk zijn er scholen die graag aan een project willen meedoen, maar daarvoor nog niet over geschikte partners beschikken. Geldt dat voor u, meldt u zich dan bij B&T. U kunt daarvoor vrijblijvend contact opnemen.

Meer lezen?

Harm Klifman schreef onlangs een boekje over visitatie in opdracht van de VO-Raad, getiteld Bezoek met een opdracht. Het boekje brengt de ervaringen rondom circa 25 visitatieprojecten in kaart. Scholen en schoolbesturen die overwegen een visitatietraject te starten, vinden hierin praktische informatie over de besluitvorming en de opzet van een visitatietraject. Het boek gaat in op diverse vormen van visitatie en het verloop van visitatietrajecten en biedt vele tips, praktijkvoorbeelden en aanbevelingen.