B&T

Instrumenten voor bestuur en toezicht vaak niet op orde

Organisatieadvies

Veel besturen in het primair en voortgezet onderwijs hebben niet de juiste instrumenten in huis om hun opdracht goed te kunnen uitvoeren. Ook voldoet de kwaliteit van de instrumenten voor bestuur en toezicht in veel gevallen niet (meer) en is er onvoldoende samenhang.

De afgelopen jaren heeft B&T veel schoolbesturen begeleid bij het ontwikkelen of optimaliseren van het toezichtsinstrumentarium. Dit zijn bijvoorbeeld een toezichtvisie en een toetsingskader (of toezichtskader). Ook ondersteunt B&T veel schoolbesturen bij het opstellen van een nieuw (meerjarig) strategisch beleidsplan.

Bewust besturen

Eind 2022 publiceerden wij de whitepaper ‘Bewust besturen in het funderend onderwijs’. Dit leidde tot veel vragen van bestuurders over het opstellen en aanscherpen van – en het verder werken met – hun besturingsfilosofie. Een aantal keer volgde ook een verzoek om dit om te zetten in een geactualiseerd managementstatuut of een instrumentarium voor risicomanagement.

Het instrumentarium voor bestuur en toezicht ziet er in samenhang als volgt uit:

Tekortkomingen

Wij zien dat de kwaliteit van het totale instrumentarium dat bestuur en intern toezicht gebruiken nogal eens tekortschiet. We constateren het volgende:

  • Bij veel besturen is het instrumentarium niet compleet en ontbreken een of meer instrumenten.
  • De kwaliteit van de instrumenten voldoet niet aan de verwachtingen die je redelijkerwijs mag hebben. Er ontbreken bijvoorbeeld wezenlijke onderdelen in de uitwerking.
  • Het instrumentarium is niet congruent: de instrumenten voor toezicht en bestuur zijn niet of onvoldoende op elkaar afgestemd. In sommige gevallen zijn ze zelfs wat van elkaar losgezongen.
  • De instrumenten passen niet meer bij de huidige (of aanstaande) ontwikkelfase van de organisatie en bij de manier van besturen en toezichthouden die hierbij hoort.
  • De instrumenten kloppen op papier, maar leven niet bij de mensen die ermee werken. Zij weten niet welke betekenis eraan wordt gegeven in de organisatie en welk gedrag daarbij past.

Rust

Om hun opdracht binnen onderwijsorganisaties goed te kunnen vervullen, hebben bestuur en toezicht een actueel en congruent instrumentarium nodig, zegt Joost Janssen van B&T: “We zien het als onze opdracht om de leiders van onderwijsorganisaties duurzaam te versterken. Zodat zij de ruimte en de mogelijkheden hebben om leerlingen de kans te geven zich te ontwikkelen. Hiervoor zijn rust en congruentie tussen bestuur en toezicht, in gedrag en instrumentarium, belangrijke voorwaarden.”

Meer weten?

De onderstaande publicaties van B&T geven meer informatie over een of meer van de instrumenten in dit artikel. Je kunt ze gratis downloaden en intern en extern verspreiden.

Herken je een of meer bovenstaande tekortkomingen in jouw organisatie en ben je op zoek naar begeleiding bij de stappen die je wilt zetten? Neem contact met ons op, dan kijken we samen wat het beste vervolg is.

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.