Bewust besturen, wat is dat eigenlijk?

Het besturen van onderwijsorganisaties is de afgelopen jaren nogal veranderd. Dit komt vooral doordat de rol van bestuurder in zijn huidige vorm nog niet zo lang bestaat en nog niet is uitgekristalliseerd in de praktijk. Dit leidde bij B&T-adviseurs Pieter Duits en Joost Janssen tot de vraag of deze bestuurders-nieuwe-stijl eigenlijk ‘bewust besturen’? En zo ja, wat dat dan precies is?

Hun zoektocht naar wat (bewust) besturen eigenlijk is, begon met een vraag die actueel is hun werk: hoe ziet een goede besturingsfilosofie eruit? Bij de beantwoording hiervan klinken vaak woorden als: vertrouwen, eigenaarschap, autonomie, gedeeld leiderschap, (de)centraal, transparantie, motivatie en professionele ruimte. Tegelijkertijd kunnen bestuurders hun besturingsfilosofie niet goed duidelijk maken omdat ze deze (veelal) niet op papier hebben gezet. Terwijl ze natuurlijk wel besturen, de hele tijd, gewild of ongewild, gevraagd of ongevraagd en bewust of onbewust. Al dan niet expliciet liggen hier bedoelingen onder. En dát noemen wij een besturingsfilosofie.

Ruis

Als de besturingsfilosofie – als voornemen voor hoe te besturen – expliciet is uitgewerkt en uitgedragen, dan kan het bestuurlijk handelen hieraan worden getoetst. Als deze impliciet is, dan wordt in het beste geval gaandeweg duidelijk welke filosofie de bestuurder hanteert. Dit kan leiden tot ruis in de organisatie, maakt de dialoog met een raad van toezicht ingewikkelder en maakt reflecteren op het eigen handelen door het bestuur moeilijker.

Onuitgewerkt

Het is er dus altijd en het is ook nog eens belangrijk, een besturingsfilosofie. Maar het is ook een relatief onuitgewerkt concept. Dat roept allerlei vragen op: hoe verhoudt de besturingsfilosofie zich tot het besturingsmodel, de bestuursstijl en tot de visie en ambitie van de organisatie? En niet de minste: van wie is een besturingsfilosofie eigenlijk? En uiteraard de voorliggende vraag: wat is dat überhaupt, besturen?

Antwoorden

Pieter Duits en Joost Janssen zijn op zoek gegaan naar de antwoorden op deze vragen en op vragen die hiermee verband houden. Dit heeft geleid tot de publicatie Bewust besturen, wat is dat eigenlijk? – Een verkenning van de rol van een besturingsfilosofie bij bewust besturen. Hierin werken ze uit wat er met ‘bewust besturen’ wordt beoogd en welke bronnen hierbij een rol spelen.

Denk mee!

De publicatie is een eerste aanzet om de begrippen ‘besturingsfilosofie’ en ‘bewust besturen’ te duiden. B&T wil de publicatie graag een stap verder brengen en we doen dit het liefst samen met het veld. We nodigen je daarom van harte uit om met ons mee te denken. Download de gratis publicatie en geef aan welke vragen volgens jou beantwoord zouden moeten worden om tot een dekkende definitie van bovenstaande begrippen te komen. Alvast hartelijk dank voor je input!

Update: whitepaper

Pieter Duits en Joost Janssen hebben zich inmiddels, mede op basis van interviews met onderwijsbestuurders, verder gebogen over de begrippen ‘bewust besturen’ en ‘besturingsfilosofie’. Dat heeft geleid tot de publicatie van de whitepaper Bewust besturen in het funderend onderwijs. Deze whitepaper is te downloaden via onderstaande button.