‘Er is veel ruimte voor individuele leervragen’

Deelnemers over de leergang Audits, reviews en visitaties

De SWKGroep was tot 2019 een organisatie voor kinderopvang, zorg en buurtwerk in de regio Rotterdam-Den Haag en Utrecht. Toen de Van Brienenoordschool onderdeel werd van de stichting kwam daar onderwijs bij. “En toen moesten we ineens ‘iets’ met kwaliteitszorg op het vlak van onderwijs”, zegt adviseur Kwaliteit & Strategie Monique Boer. Daarom besloot zij zich aan te melden voor de leergang Audits, reviews en visitaties van de B&T academie.

“Ik deed in mijn functie al heel veel met ISO- en HKZ-certificeringen in onze bestaande divisies”, begint Monique Boer. “Voor die certificeringen heb je natuurlijk al externe audits, maar ons beleid is om daarnaast ook intern de kwaliteit te meten. Daarvoor gebruiken we procesaudits, maar ik kwam er al snel achter dat die helemaal niet passen in het onderwijs. Omdat er in het onderwijs heel anders naar kwaliteit wordt gekeken, ook door de inspectie. Als je daar geen kennis van de inhoud hebt, dan kom je niet heel ver. We moesten voor onze school dus iets anders en deze opleiding sloot daar, op papier in ieder geval, perfect bij aan.”

Afwisselend programma

Hoewel zij de enige deelnemer zonder onderwijservaring was, pakte dat in de praktijk goed uit. “Ja, ik ben heel positief over de leergang”, zegt Boer. Ik vond het best spannend, want ik kende B&T niet. En toen ik ontdekte dat ik de enige zonder onderwijsachtergrond was, dacht ik wel even: zit ik hier wel op mijn plek? Maar ik kan alleen maar concluderen dat dat zeker zo was. De docenten, Jeroen en Nienke, zijn heel kundig, dat vond ik ontzettend fijn. Ze hadden een heel afwisselend programma samengesteld, dat ook voor mij als leek goed te volgen was. Ze wisten het ook online boeiend en interactief te houden, met leuke werkvormen. Verder waren de deelnemers allemaal heel gemotiveerd, iedereen zat daar echt omdat ‘ie er graag iets uit wilde halen. Dat maakte de dynamiek in de groep heel leuk.”

Leerteams

Een belangrijk onderdeel van de leergang is dat de deelnemers in kleine leerteams aan de slag gaan met een oefenaudit, -review of -visitatie. Hoe heeft Monique Boer dit ervaren? “Ik vond dat een leuke werkwijze. Op die manier kon je één specifieke vorm, ik zat in het review-team, heel erg goed uitdiepen. Met mijn teamleden heb ik veel extra contact gehad en dat was ook nuttig. Aan de andere kant was het wel jammer dat je hierdoor iets minder mee kreeg van de andere vormen. Nou heb ik al veel ervaring met audits, maar van visitaties had ik wel wat meer te weten willen komen.”

Heel leerzaam

Boer vond het praktijkdeel van de opleiding wel intensiever dat ze vooraf had verwacht. “Je gaat toch een hele dag in een andere school rond lopen, je hebt al je voorbereidingen, je moet een rapport schrijven na afloop. Dus er komt best veel extra bij, bovenop de zes bijeenkomsten. Maar het mag aan de andere kant zeker niet ontbreken, want het is misschien wel het nuttigste deel. Als dit er niet bij had gezeten dan had ik er in ieder geval minder uitgehaald. Dat ligt misschien anders voor de gemiddelde directeur of ib’er, want die weet bijvoorbeeld wel wat het is om met een kijkwijzer de klas in te gaan. Dat was voor mij helemaal nieuw en dus heel leerzaam.”

Doel bereikt

Monique Boer was met een heel duidelijk doel de leergang ingegaan. De vraag is of ze dit doel ook heeft bereikt. “Ik heb vanuit de organisatie de opdracht mee gekregen om zelf iets op te zetten voor de kwaliteitszorg binnen de divisie onderwijs. Daar heb ik tijdens de leergang zeker de tools voor aangereikt gekregen. Na de opleiding had ik eigenlijk wel direct in beeld hoe ik dat wilde gaan aanpakken. Dus dat doel is zeker bereikt, ja. Het kwaliteitssysteem is nog in ontwikkeling, maar de verplichte onderdelen zitten er al in. Zo werken we bijvoorbeeld met de kwaliteitskaarten van Cees Bos. Ik heb afgelopen jaar ook een directiebeoordeling gedaan, wat voor het management van de school compleet nieuw was, maar het was wel heel leuk. Het is nu vooral nog zoeken naar hoe we alles aan elkaar knopen. Hoe zorgen we ervoor dat de uitkomsten als input dienen voor een jaarplan? En hoe gaan we concreet aan de slag met de verbeter- en actiepunten die we hebben benoemd?”

Frisse blik

Onderdeel van het kwaliteitssysteem is de review. Want dat is de reflectievorm waarvoor Boer en haar werkgever hebben gekozen. “Ik heb de leergang samen met de directeur van de Van Brienenoordschool gevolgd. Met zijn tweeën kwamen we al snel tot de conclusie dat een review bij ons het beste past. Omdat we ons vooral willen richten op hoe we ons nog verder kunnen ontwikkelen. Daar wilden we graag een externe bij halen, want die kan met een frisse blik mee kijken. Toen dacht ik: we hebben net een leergang gevolgd, met een hele club enthousiaste mensen, we gaan er daar een van vragen.”

Review

Dat werd Flossie van den Huysen, ten tijde van de leergang schooldirecteur bij Stichting Zonova. Zij vertelt hoe de review is aangepakt. “We hebben allereerst een hypothese opgesteld, waarbij we steeds de vraag stelden: ‘dit is op de school zichtbaar door?’. Dat vonden we het meest passend bij deze school. Die hypothese hebben we getoetst aan de praktijk door klassenbezoeken af te leggen, interviews met medewerkers te doen en documenten te analyseren. De uitkomsten hebben we vastgelegd in een rapportage, die we hebben gedeeld met de directie en de ib’ers. Nu willen we die nog uitgebreid bespreken met de rest van het team. Dat is het mooie van een review, dat er ruimte is om er dieper op in te gaan.”

Leren met elkaar

“Ik heb al van het team terug gekregen dat ze het fijn vonden dat iemand van buitenaf ze een spiegel heeft voorgehouden. Het is nu natuurlijk aan hen wat ze met de uitkomsten doen, maar dat ze bereid waren om in de spiegel te kijken, is al een eerste stap in ontwikkeling. Ik vind het heel belangrijk dat mensen in beweging komen. Je wilt de kracht van een team school vieren of bevestigen, maar tegelijkertijd wil je dingen benoemen. Dat we als schoolteam mogen leren met elkaar, dat is óók de kracht van onderwijs. En ik leer er zelf ook van, word er kritischer door.”

Rijker

Tot slot, terug naar Monique Boer. Zou zij, terugkijkend, de leergang aanbevelen bij een collega? “Als je leervraag past bij het programma zou ik het zeker aanraden, want de leergang is écht van goede kwaliteit. Het is voor verschillende functies heel interessant, iedereen kan er iets uit halen. Je hebt natuurlijk wel een theoretisch deel, maar er is veel ruimte voor individuele leervragen en de vragen vanuit de leerteams. De docenten konden daar heel goed op inspelen, met diepgang ook. Een leuke meerwaarde vond ik ook de andere deelnemers die ik heb leren kennen. Ik kan me voorstellen dat ik die in de toekomst nog wel eens gaan benaderen. Om vragen te stellen of misschien om mee te werken aan een review.” Van den Huysen voegt toe: “Het is heel waardevol om het met mensen buiten je eigen netwerk over de inhoud van het onderwijs te hebben. Daar kom je rijker uit.”