Dromen, durven, doen

Op weg naar een integraal kindcentrum in het speciaal basisonderwijs

Het worden er steeds meer: scholen, kinderopvangorganisaties, peuterspeelzalen en andere kernpartners die experimenteren met andere vormen van onderwijs en opvang. Het regulier onderwijs kent al verscheidene succesvolle koplopers. In het speciaal (basis)onderwijs zijn integrale kindcentra echter nog een zeldzaam fenomeen. “Dat werkt daar toch niet”, zeggen de sceptici. SBO De Evenaar in Nieuwegein is echter goed op weg.

Gonnie Boerma is directeur-bestuurder van De Evenaar en vandaag ook gastvrouw voor leden van het collegiale netwerk Sterrenschool Pioniers. De Evenaar is als enige speciale basisschool bij dit netwerk aangesloten. “De eerste stappen naar een integraal kindcentrum zetten we al vele jaren terug”, vertelt Gonnie Boerma. “Hoewel dat toen nog niet zo heette…”

Trots

Gonnie Boerma gaat tien jaar terug in de tijd “Toen was de school gevestigd op twee locaties, wat leidde tot versnippering en inefficiëntie.” Vanuit de visie dat kinderen zich optimaal moeten kunnen ontwikkelen, wilde de school daarom graag verhuizen naar een gezamenlijk gebouw. Er kwam een nieuw gebouw, waarop De Evenaar vanuit haar visie en beleid een flinke stempel kon drukken. Datzelfde gold voor de partners die mee verhuisden, zoals een fysiotherapeut en een kinderdagverblijf annex peuterspeelzaal. “Dat resulteerde in een gebouw met open leerpleinen, nauwelijks gangen en een minimum aan magazijnen”, vertelt Gonnie Boerma. Tweeënhalf jaar geleden nam de school hier met 220 leerlingen haar intrek. Met gepaste trots leidt ze vandaag, samen met adjunct-directeur Marianne Bookelmann, de Sterrenschool Pioniers rond.

Transparant

Binnen de halfronde muren van De Evenaar heerst een plezierige rust. Kleine groepen kinderen werken gedisciplineerd aan hun taken. De muren zijn fleurig geschilderd maar de aankleding is vrij sober om prikkels te beperken. De grote ramen laten veel licht binnen. Wandbrede glazen schuifdeuren scheiden de klaslokalen van de open leerpleinen. Ook daar is het rustig, met slechts enkele leerlingen die stilletjes aan een tafeltje werken. Dat gaat goed nu, vertelt Marianne Bookelmann. “In het begin was het best zoeken: wat hebben deze leerlingen nodig om hier te kunnen werken? Nu we ruim twee jaar bezig zijn, hebben we er wel greep op.” “Kinderen moeten leren welke stappen ze kunnen zetten om zelfstandig aan het werk te gaan en de leerkracht los te laten”, vult Gonnie Boerma aan. “En de leerkracht moet leren het kind los te laten!” Via matglazen panelen in de vloer kunnen we een blik werpen op de verdieping beneden ons. Ze maken het gebouw zeer transparant.

Expertise

Op de gang komen we een leerkracht tegen met een groepje kleine kinderen. Het zijn kleuters van reguliere scholen die hier enkele keren per week hun Nederlands komen bijspijkeren. De leerkracht haalt hen zelf op en brengt hen ook weer terug, met het busje van De Evenaar. De Taal+-klas is een van de activiteiten van het Expertisecentrum van De Evenaar. Daarnaast krijgen ook andere kinderen, zoals meerbegaafden en neveninstromers, op vergelijkbare wijze bovenschoolse ondersteuning. Soms worden kinderen tijdelijk helemaal uit het regulier onderwijs gehaald. Bijvoorbeeld voor BOCS (‘Begeleiding, Ondersteuning, Coaching en School’). BOCS biedt kortlopende, intensieve trajecten voor leerlingen die in het regulier basisonderwijs (tijdelijk) niet meer te handhaven zijn. Doel is altijd dat het kind kan terugkeren naar het regulier onderwijs.

Samenwerken

SBO De Evenaar is stevig verankerd in haar omgeving en werkt van oudsher intensief samen met vele kernpartners. Het Expertisecentrum speelt daarin een sleutelrol. Dit Expertisecentrum ondersteunt niet alleen leerlingen, maar ook ouders, scholen en externe instanties. Voorlichting, consultatie, onderzoek, advies en scholing zijn daarvoor de geëigende middelen. De gebieden waarop het Expertisecentrum actief is, lopen uiteen. Van orthopedagogiek, kinderfysiotherapie en logopedie tot didactiek, maatschappelijk werk, nascholing en leerkracht- en leerlingbegeleiding. “We zijn de enige sbo-voorziening in Nieuwegein en er is hier geen school voor speciaal onderwijs”, licht Gonnie Boerma toe. “Dat betekent dat we een breed pakket moeten bieden en ook een bovenschoolse verantwoordelijkheid dragen.” Er is dan ook veel expertise in eigen huis, waarvan de sbo-leerlingen natuurlijk ook profiteren. “We hebben binnen de hele school tien leerlingen met een rugzak, maar gelukkig behoren die rugzakken bijna tot het verleden. Want als wij een kind met ons aanbod niet kunnen geven wat het nodig heeft, doen we iets niet goed.”

Verlengde schooldag

De dagen beginnen vroeg op De Evenaar. Om zeven uur ’s morgens haalt een leerkracht met het busje de kinderen op die door omstandigheden niet door de ouders kunnen worden gebracht. Een half uurtje later arriveren de eersten bij de voorschoolse opvang, die de school zelf organiseert. Voor de kinderopvang en naschoolse opvang werkt De Evenaar samen met kinderopvangorganisatie Kind & Co, maar het streven is om dat op termijn anders te verzorgen. “Van 0 tot 14 jaar willen we alles bieden”, zegt Gonnie Boerma. “Juist voor deze kinderen is dat zó belangrijk. Er zijn kinderen die om half drie naar huis gaan en dan tot zes uur niemand zien. Hun ouders kunnen de bso niet betalen. Daarvoor willen we een oplossing zoeken.” Het uiteindelijke doel: een verlengde schooldag, in lijn met het Sterrenschoolprincipe van schooldagen ‘van 7 tot 7’. “Ieder moment dat de kinderen hier zijn, is beter voor ze. Ieder moment dat ze hier aan het leren zijn, is een stap voor hun toekomst. Juist deze kinderen wil je écht mogelijkheden meegeven.”

Structurele financiering

Nu zijn er op De Evenaar al wel allerlei naschoolse activiteiten – van autisport tot een weerbaarheidsgroep tot fitness – maar van een echte verlengde schooldag is nog geen sprake. “We hebben wel een kleine subsidie gekregen om die te realiseren, maar dat is nog niet voldoende. We gaan het doen, daar is geen twijfel over, maar hoe we het gaan betalen is nog niet duidelijk.” Daarvoor is structurele financiering nodig. Datzelfde geldt voor de ambitie een zomervakantieschool te starten. Veel activiteiten van De Evenaar – zoals kunstprojecten en schoolmaatschappelijk werk – worden gefinancierd uit gemeentelijke potjes,  maar het risico van deze tijdelijke financieringsvorm is te groot voor initiatieven als een verlengde schooldag. “Wat als die potjes leeg raken? Nee, ik zie liever dat de financiering rechtstreeks en ongelabeld naar de scholen gaat en dat scholen dan zelf kunnen bepalen hoe ze hun middelen besteden.”

Passie

Hoewel geld belangrijk is, beschouwt Gonnie Boerma passie als belangrijkste voorwaarde om van De Evenaar een volwaardig integraal kindcentrum te maken. “Daarom weet ik dat het ons zal lukken, want aan passie ontbreekt het hier niet. We hebben nul procent ziekteverzuim en werken er hard aan! Dromen, durven, doen: daar gaat het om. Zo bouwen we aan ons schip en raken we steeds beter op koers.”

Meer informatie?

B&T was betrokken bij de totstandkoming van het concept Sterrenschool en begeleidt het collegiale netwerk Sterrenschool Pioniers. Bent u geïnteresseerd in het concept of de activiteiten van dit netwerk, neemt u dan gerust contact op met Mariët Schilperoort.

Meer informatie over De Evenaar vindt u op www.sbo-evenaar.nl.