Het belang van inzicht boven kennis

Wat het internationale onderwijs ons kan leren

Het is net kwart over acht geweest als midden in het zakelijk centrum van Amsterdam de school haar deuren opent. In de hal zie ik hoe in het volgend halfuur bijna duizend kinderen de school binnenkomen, uiteenlopend in de leeftijden 0 tot 18 jaar, met diverse nationaliteiten en communicerend in allerlei talen. Als vanzelf weet iedereen waar hij of zij moet zijn, volgen de jonge leerlingen hand-in-hand de leerkrachten en onderwijsassistenten en schrijven de kinderen die te laat zijn hun naam netjes op een formulier bij de receptie. De schooldag op de Amsterdam International Community School (AICS) kan beginnen.

De AICS is een van de dertien scholen die Internationaal Georiënteerd Voortgezet Onderwijs (IGVO) verzorgt aan buitenlandse kinderen die tijdelijk in Nederland zijn in verband met het werk van hun ouders, en aan Nederlandse kinderen die om dezelfde reden binnen twee jaar naar het buitenland zullen verhuizen. De andere IGVO-scholen staan verspreid over Nederland en worden alle gesubsidieerd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Dit in tegenstelling tot de private internationale scholen.

Negenhonderd scholen

Eén van de dingen die de IGVO-scholen zo bijzonder maakt is het curriculum. Op de meeste internationale scholen volgen de leerlingen hetzelfde programma, dat ontworpen is door het International Baccalaureaat (IB), een non-profit organisatie die de programma’s maakt voor internationale scholen wereldwijd. Vanuit the regional office aan het World Forum in Den Haag werken honderden mensen uit verschillende landen – met diverse achtergronden en eigen expertises – aan het ontwikkelen van lesmateriaal, het doorontwikkelen van het curriculum, het coördineren van de professionalisering van docenten en het ondersteunen van de meer dan negenhonderd aangesloten scholen in Europa, Afrika en het Midden-Oosten.

Inzicht boven kennis

In het curriculum is nauwkeurig uitgedacht hoe leerlingen tot wereldburgers worden opgeleid, die zich zowel op persoonlijk als academisch vlak ontwikkelen. Zo staan in de laatste twee jaar van de middelbare school drie elementen centraal: theory of knowledge, the extended essay en creativity, activity and service. Er zijn geen schriftelijke toetsen of examenbundels. Leerlingen worden getoetst op inzicht en onderzoek-, schrijf- en presentatievaardigheden.

In vergelijking met de IGVO-scholen loopt het Nederlandse onderwijs ineens zo hopeloos achter. Terwijl we nog altijd bezig zijn met het aanleren van kennis, gaat het om ons heen al lang over het belang van inzicht boven kennis. Als wij het nog hebben over het gebrek aan ICT-middelen om te kunnen differentiëren in het onderwijs, worden op de meeste IGVO-scholen al digitale assessments afgenomen. Geen toetsen meer op papier, maar een toets die zich tijdens de afname aanpast aan het kennisniveau van de leerling. En dan hebben we het nog niet eens over het feit dat de aandacht voor socialisatie en persoonsvorming in het Nederlandse onderwijs nog in zijn kinderschoenen staat.

Visie

Geld. Het is een voor de hand liggend argument om de achterstand te verklaren. Om onderwijs te kunnen volgen op een internationale school moeten ouders immers veel meer schoolgeld betalen. Toch is het te gemakkelijk om het hiermee af te doen. Want ook zonder deze financiële prikkel verdient het Nederlandse onderwijs de precisie en zorg die het International Baccalaureaat haar scholen biedt. Al is het alleen al een gedragen koers en herkenbare visie op leren.