Development center: versneller van ontwikkeling

'Het ging over mijn diepste zelf'

In de leiderschapstrajecten van B&T wordt steeds vaker een development center (DC) aangeboden. Wat is dat precies en wat is de meerwaarde voor deelnemers en voor de organisatie waar zij werken? Nicole de Jong en Thijs Companjen, beiden schoolleider bij VO Haaglanden, vertellen over hun ervaringen en de kracht van het development center.

“Ik ben niet eerder op één dag, op drie verschillende, actieve manieren op zoek gegaan naar mijn diepste drijfveren. En ik kan wat ik heb meegemaakt ook nog eens direct toepassen in mijn werk. Het is hartstikke gaaf”, zegt deelnemer Thijs Companjen over het development center (DC). Deelnemer Nicole de Jong: “Het DC is een hele waardevolle, intensieve en kwetsbare dag. Je gaat met een gevulde rugzak aan tips en tops weer weg. Het DC is een cadeautje, een verrijking voor jezelf.”

Actuele vraagstukken

Het development center is ruim vijftien jaar geleden ontwikkeld door Kessels & Smit, partner van B&T. Dit instrument wordt in de zorgsector en bij de overheid veel ingezet, maar in het onderwijs is het nog minder bekend. Tijdens een DC wordt in één dag het ontwikkelpotentieel van een deelnemer in beeld gebracht vanuit een waarderend perspectief; het DC is nadrukkelijk niet beoordelend. Het DC is direct gekoppeld aan het dagelijkse werk en actuele vraagstukken van de deelnemers; zij kunnen zelfs een directe collega uit hun eigen organisatie meevragen om met hen in gesprek te gaan.

Het development center sluit ook aan bij een beweging of verandering in een school of binnen een schoolbestuur. Het is daarmee een systemische interventie: het kijkt naar het potentieel van de deelnemers in het licht van een opgave of uitdaging van de organisatie. Hierop kunnen de studio’s ook worden aangepast.

Drie studio’s

De deelnemers aan het leiderschapstraject van VO Haaglanden doorliepen op een dag drie studio’s van het development center. Deze werden begeleid door B&T-adviseur Marieke Reuter, samen met Annemarie Bleeker en Jeroen Kaldenhoven van K&S Development Centers. De studio’s zijn:

1. De gespreksstudio: een betekenisvol en actueel gesprek met iemand die de deelnemer heeft meegevraagd. Deelnemers verkennen in dit gesprek een nieuw perspectief, leren andere vragen stellen en ontwikkelen nieuw handelingsrepertoire.
2. De organisatiestudio: een opstelling over een vraagstuk of een beweging die een school gaat maken. Deze studio is een weergave van een systeem met daarin mensen die elk een positie innemen. Deelnemers onderzoeken hun eigen rol en hun effectiviteit in dat systeem.
3. De reflectiestudio: een verdiepend gesprek dat start vanuit een casus uit het werk die tot spanning heeft geleid en waarvan het onderzoek op waarden- en drijfverenniveau beter begrip van het eigen onbewuste handelen oplevert.

De dag werd afgerond met een ‘rond-de-tafel gesprek’. De begeleiders van de drie studio’s bespreken hoe ze de deelnemer in de studio hebben ervaren, welke unieke talenten ze hebben gezien, wat de volgende ontwikkelstap kan zijn en op welke manier de deelnemer aan zijn of haar ontwikkeling kan werken. De deelnemer is bij de rondetafelbespreking aanwezig en hoort hoe dit beeld van hem of haar tot stand komt. Aan het eind wordt hij of zij uitgenodigd om aan te schuiven en een eerste reflectie te delen.

Onbevangen

Thijs Companjen van Dalton Den Haag nam aan het begin van het leiderschapstraject van VO Haaglanden deel aan het development center: “Ik wil als conrector een bepaalde ontwikkeling doormaken. Mijn verschillende rollen botsen nog wel eens en dat kwam in het DC heel goed tot uiting.” Hij was vooraf best zenuwachtig: “Ik had een collega meegevraagd met wie ik in een gesprek zou onderzoeken hoe we onze samenwerking konden verbeteren. Alleen al weten dat dat gesprek zou gaan plaatsvinden, vond ik spannend. Het is zo mooi dat die ander daar zit om jou te helpen. Ik was ook vol verwachting. Je bent de hele dag uit je omgeving om te werken aan je eigen ontwikkelvraag.”

Spiegel

De gespreksstudio was voor Thijs heel bevredigend, vertelt hij. “Je bent een keer zelf onderwerp in een studio en dan leer je hoe je je ‘eigen’ gesprek kunt voeren. Maar ook de feedback die je aan je buddy kunt geven, vond ik heel mooi. In de organisatiestudio speel je een soort rol, maar het is geen toneelspel. Je bént echt die persoon in de probleemstelling van die ander. Het is prettig om een ander te kunnen helpen bij het concreter maken van een vraagstuk.” Deze studio maakte veel indruk op Thijs: “Er wordt fysiek en visueel duidelijk wat je vraagstuk is, waar jij je bevindt en waar de andere parameters in de school staan. De begeleider stelt dan vragen als ‘kunnen anderen jouw probleem nu zien?’.

Deze studio heeft Nicole de Jong, locatiedirecteur van het Maris College, het meest geholpen, vertelt ze. Ook zij nam tijdens het B&T-leiderschapstraject bij VO Haaglanden deel aan het development center: “Omdat die studio mij veel over mijzelf vertelde. Over mijn positie in een team of directieteam, maar ook mijn positie in mijn gezin en familie. Ik kreeg een spiegel voorgehouden. En omdat je met een buddy bent, leer je ook aandachtig te luisteren naar de ander. Mijn buddy ging op een gegeven moment zo ver terug naar zichzelf dat hij me echt raakte. Door deze studio’s van het DC te doorlopen, ga je in de meest pure vorm om met je eigen leer- of ontwikkelvraag.”

Ontwikkelpunten

De rondetafelbespreking aan het eind van de dag is ‘het gesprek waar je normaal nooit bij bent’. De begeleiders van het DC zaten samen met de buddy aan tafel, maar de deelnemer zelf mocht alleen maar luisteren. Nicole: “Je bent een soort vlieg op de muur. Je krijgt alles te horen wat zij die dag hebben waargenomen. Ik vond het ontzettend lastig, want ik wilde zó graag deelnemen, uit enthousiasme vooral. Ik wilde zeggen dat ik dingen herkende.” Nicole vond het bijzonder treffend wat zij aan het einde van de dag kreeg aangereikt in een gesprek over de dag. “Dan hoor je wat is opgevallen over wie je bent. Ik vind het ongelooflijk knap hoe dat zo kan worden samengevat. In een verslag dat je later toegezonden krijgt, kun je alles nog eens rustig nalezen. Ik ben me door het DC en het verslag meer bewust geworden van hoe ik dingen doe, hoe ik overkom en hoe ik mezelf presenteer, zowel verbaal als non-verbaal, en wat dat met iemand anders kan doen.” Ze denkt nog vaak aan het DC terug: “Je wordt op een positieve manier gedwongen om kritisch naar jezelf te blijven kijken. Je komt heel erg dicht bij jezelf, waardoor het DC echt ‘eigen’ is.”

Treffende vraag

Ook Thijs herkende veel in het verslag met zijn plus- en ontwikkelpunten. “In het afgelopen halfjaar waren er regelmatig momenten waarop ik weer aan die feedback terug heb gedacht. Ik merk dat ik door wat toen is gezegd, steeds meer proactief ga handelen in plaats van te reageren.” Hij vond de begeleiding van het DC intensief en deskundig. “De begeleiders waren zo goed in staat om steeds de juiste vraag te stellen. Soms gebeurde dat heel subtiel, soms vrij rigoureus als ze letterlijk het gesprek even stopzetten. Ze weten je een bepaalde kant op te bewegen met hun vragen. Achteraf denk je ‘hè, hoe ben ik hier uitgekomen?’” Nicole: “De begeleiders checken vaak hoe het met je gaat en of het verloop van de studio’s passend en effectief is voor jou. Ze pikken ieder signaal dat je geeft meteen op en helpen je dan weer verder met een heel treffende vraag. Waanzinnig knap als je dat kunt.”

Blootgeven

Beide deelnemers hebben het DC als een verrijking ervaren. “De scherpe vragen en het feit dat je meteen aan de slag gaat met je casus, maken dat het snel de diepte ingaat”, vertelt Nicole. “Je komt bij je binnenste kern. Je gaat nadenken over bepaalde patronen en dingen die je doet vanuit je jeugd, je ontwikkeling, je dagelijkse werk.” Thijs sluit zich daarbij aan: “Bij het gesprek over je drijfveren ging het over mijn diepste zelf. Het lukte mijn begeleider om echt tot mij door te dringen. Ik durfde me bloot te geven. Het was best emotioneel, maar daar heb ik nu wel heel veel aan.”

Meer weten?

Hier vind je meer informatie over het development center en wat het voor jou kan betekenen. B&T ontwerpt ook leiderschapstrajecten op maat. Je kunt ook altijd contact opnemen met Marieke Reuter (zie gegevens elders op deze pagina).