Interimmer Ria Rövekamp legt PTA’s onder de loep

‘Schrijf het zó op dat ouders en leerlingen het begrijpen’

Ria Rövekamp werkt al een aantal jaren als interimmer voor B&T. Ze heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een expert op het gebied van Programma’s van Toetsing en Afsluiting (PTA’s). Desgevraagd onderwerpt zij het PTA van een school aan een nauwkeurige analyse. "Het is zo belangrijk dat je als school doet wat je belooft."

In juni 2018 werden op het VMBO Maastricht de examens van 353 leerlingen ongeldig verklaard. De inspectie oordeelde in een rapport over de zaak onder meer dat de school het PTA niet goed had gevolgd. In het onderzoek dat de inspectie vervolgens instelde naar schoolexaminering in het voortgezet onderwijs, concludeerde zij dat nog steeds bij bijna de helft van de scholen het PTA niet aan de wet voldeed. Er was niet duidelijk wat er werd getoetst in de schoolexamens of er ontbraken in het PTA verplichte onderdelen.

Op orde

Ria Rövekamp is al jarenlang schoolleider en is sinds twee jaar interimmer bij B&T. Ze kent alle ins- en outs van het PTA. “Scholen zijn er de laatste jaren steeds meer van doordrongen dat het PTA op orde moet zijn. Het moet echt goed zijn. Niet alleen omdat de inspectie er steeds nadrukkelijker naar kijkt, maar vooral omdat het belangrijk is dat je als school doet wat je belooft aan ouders en leerlingen. Wijk je van het PTA af, dan moet je het goed kunnen uitleggen en alles via de MR laten lopen.”

Mooie opbrengst

Momenteel werkt Rövekamp op CBSplus in Rotterdam, waar ze speciaal is aangesteld om de PTA’s op orde te krijgen. “In september 2019 zijn de havoleerlingen van het Vreewijk Lyceum overgenomen door CBSplus. Hierdoor was er sprake van verschillende PTA’s; PTA’s havo-5 voor CBSplus-leerlingen en PTA’s voor de leerlingen van Vreewijk havo-5. Die twee PTA’s moesten in elkaar gevlochten worden. Voor de doublanten van havo-5 werden individuele PTA’s gemaakt. Tevens moesten er individuele PTA’s gemaakt worden voor een grote groep leerlingen die van havo-3 naar mavo-4 bevorderd waren, want zij moesten de schoolexamens van mavo-3 nog maken. Voorwaarde bij alle aanpassingen was dat de verplichte domeinen allemaal afgedekt waren. Met de examensecretaris en nog een externe partij heb ik gezorgd dat alle PTA’s aan de kwaliteitseisen van de inspectie voldoen. Dat is een mooie opbrengst van de gezamenlijke inspanning, want het was toch best gecompliceerd.” Corona gooide vorig voorjaar nog roet in het eten: “We hadden het in maart 2020 wel zo’n beetje op de rit, maar door corona moesten we het hele PTA weer ombuigen. Er werden immers alleen nog maar schoolexamens afgenomen. Dan moet je heel goed weten wat mag en wat niet.”

In gesprek

In augustus 2020 werd Rövekamp ook door de St.-Jozefmavo in Vlaardingen gevraagd om het PTA goed tegen het licht te houden. Ze hanteert ook hier een heel systematische manier om te controleren of de PTA’s op een school op orde zijn. “Ik ga eerst in gesprek met de school en vraag wat ze zelf hebben geconstateerd. Ik vraag dan naar alle beschikbare informatie, want ik wil het werk dat al gedaan is echt niet zomaar van tafel vegen. Ik heb respect voor wat er al is. Ik screen dan de documenten en kijk waar verbeteringen moeten komen. In een volgend gesprek geef ik dan aan wat er volgens mij moet gebeuren.” Het vervolg hangt af van hoeveel tijd er is, geeft Rövekamp aan. “Als je echt de inhoud van de onderdelen van het schoolexamen moet analyseren, kost dat heel veel tijd. Dan moet je alle toetsen bekijken en nagaan of die kloppen met de eindtermen die de inspectie benoemt.”

Analyse

Bij een analyse toetst Rövekamp een PTA altijd aan de eisen van de wet. “Daarvoor kijk ik naar het Eindexamenbesluit VO, artikel 31.2. Daarin staat welke onderdelen getoetst moeten zijn, wat de inhoud moet zijn, wat de wijze van herkansing is en wat de regels zijn voor hoe een cijfer tot stand komt.” Ze analyseert vervolgens op welke onderdelen het bestaande PTA klopt en op welke punten verbetering nodig is. Voor die punten doet zij een aanbeveling hoe dit kan worden verbeterd. “Ik werk altijd nauw samen met de examensecretaris van de school en de verantwoordelijke schoolleider. Die moeten de kennis van het PTA in de school immers vergroten. Maar het is aan de school of zij een vervolg geven aan mijn analyse.”

Tips

Rövekamp heeft nog wel enkele tips voor schoolleiders over het PTA. Rövekamp: “Er worden vaak te veel toetsen in het PTA opgenomen. En alles wat je daarin zet, moet je ook afnemen. Er is weinig ruimte om daarvan af te wijken. Probeer het PTA dus zo compact mogelijk te houden.” Verder zijn er scholen die een PTA per leerjaar maken, in plaats van per cohort. “Aan het begin van havo-4 moet je het PTA van havo-4 én 5 kunnen overleggen. Zodat leerlingen aan het begin van havo-4 al weten hoe hun schoolexamencijfers tot stand komen.” Ook de nummering van toetsen is niet altijd even consistent. “Toetsen moeten doorgenummerd worden, dus je begint gewoon bij één en telt steeds één verder. Je moet een PTA zo opschrijven dat ouders en leerlingen het begrijpen. Dat betekent dat ook de weging van de toetsen helder moet zijn.”

Afwisseling

Rövekamp geniet enorm van het feit dat ze als interimmer scholen kan helpen om hun PTA ‘inspectieproof’ te maken: “Zo’n drie jaar geleden, toen was ik 54, was ik conrector havo en vroeg ik me af of ik hetzelfde werk wilde blijven doen tot aan mijn pensioen. Ik realiseerde me dat ik wel meer scholen van binnen wilde zien, om zo mijn kennis en ervaringen te delen. Ik heb de stoute schoenen aangetrokken en ben interimmer geworden. Inmiddels heb ik al op vijf scholen gewerkt, in verschillende rollen. Ik analyseer niet alleen PTA’s; ik ben ook unitleider, teamleider en adjunct-directeur geweest en ik coach schoolleiders. Die afwisseling vind ik helemaal geweldig. Ik geniet met volle teugen.”

Meer weten?

Hebt u interesse in een analyse van uw PTA? Neem dan contact op met Hans Sandtke, senior adviseur van B&T.