“Meneer, ik heb ChatGPT gebruikt”

De kansen van AI en de kracht van cocreatie

"Meneer, ik heb ChatGPT gebruikt voor mijn werkstuk." Deze ogenschijnlijk onschuldige mededeling markeert een kantelpunt in het onderwijs. AI dwingt scholen tot een fundamentele heroverweging van de manier waarop docenten én leerlingen leren. Waar bekentenissen als deze vorig jaar nog weleens tot een diepe zucht leidden, ontstaat er nu steeds vaker een constructief gesprek: "Vertel eens, hoe heb je dat aangepakt?"

Deze verschuiving is meer dan welkom, want het verbieden van AI blijkt een doodlopend spoor. AI veroorzaakt een transformatie die niet met een simpele aanpassing in methodes kan worden afgedaan, maar die een fundamentele herziening van het onderwijs vraagt. Dat vraagt om een nieuwe schoolcultuur waarin docenten en leerlingen samen optrekken. Het draait om het sámen ontdekken van de mogelijkheden.

De kracht van cocreatie

Cocreatie, waarbij verschillende perspectieven en expertise worden samengebracht, lijkt een effectieve aanpak bij het implementeren van AI in het onderwijs. Door docenten, leerlingen en schoolleiding samen te laten werken aan de ontwikkeling van AI-toepassingen, ontstaat er meer begrip voor elkaars perspectieven en een betere aansluiting bij de onderwijspraktijk.

Van theorie naar praktijk

In de dagelijkse praktijk kan cocreatie verschillende vormen aannemen:

• docenten en leerlingen ontwikkelen samen richtlijnen voor AI-gebruik;
• vakgroepen experimenteren gezamenlijk met AI-toepassingen;
• leerlingen delen hun ervaringen en ontdekkingen met docenten;
• scholen wisselen onderling kennis en ervaringen uit.

Voorwaarden voor samen ontwikkelen

Onderzoek van Erbacher, Silbernagl en Schäfer (2024) laat zien dat cocreatie – het samen ontwikkelen van nieuwe werkwijzen – drie belangrijke voorwaarden kent:

• een veilige omgeving waarin experimenteren wordt aangemoedigd;
• het verkleinen van machtsverschillen tussen alle betrokkenen;
• het opbouwen van vertrouwen tussen verschillende partijen.

Een gezamenlijke reis

De omslag naar een constructieve inzet van AI hoef je als school niet alleen te maken. In de Werkplaats AI werken scholen samen aan dit vraagstuk. Door kennis en ervaringen te delen, voorkom je dat elke school opnieuw het wiel moet uitvinden. Samen ontwikkelen heeft nog meer voordelen: je leert van elkaars successen én mislukkingen, kunt taken verdelen en bouwt aan een netwerk van kritische sparringpartners. De Werkplaats biedt een veilige omgeving waar scholen kunnen experimenteren en van elkaar kunnen leren. In cocreatie maken we de implementatie van AI tot een gezamenlijk leerproces waarin alle betrokkenen kunnen groeien.

De Werkplaats als katalysator

In de Werkplaats AI voor het VO verkennen tien scholen vanaf maart 2025 samen, in cocreatie, de mogelijkheden van AI. Vooraf verkennen we waar de scholen staan en wat hun behoeften en leervragen zijn, zodat het programma van de Werkplaats daar optimaal bij kan aansluiten. De laatste beschikbare plaatsen voor deze Werkplaats kunnen tot 1 februari 2025 worden geclaimd.