’Mijn doel is de organisatie op weg helpen en in beweging brengen’ 

Interview met interim-manager Esther Koning

Onlangs bracht B&T het boek ‘Interim-management in het onderwijs’ uit. Esther Koning, al ruim dertig jaar hr-specialist en negen jaar interimmer, laat haar licht schijnen op de zes uitgangspunten van interimwerk die de leidraad vormen van dit boekje.

Esther werkte de afgelopen zes jaar regelmatig via B&T in het onderwijs, in po, vo, mbo en bij samenwerkingsverbanden. “Mijn vak bestaat voor een groot deel uit mensenkennis. Als je echt een hr-adviseur bent, maakt het niet uit met welke cao je werkt. Het draait allemaal om mensen die hun functie met plezier moeten kunnen uitoefenen.”

“Ik doe niet graag hetzelfde vraagstuk voor de tweede keer. Dat schakelen tussen het zorgvuldige van non-profit en het commerciële wereldje waar alles vandaag af moet, vind ik heerlijk! De continue wisseling van omgeving houdt mij scherp. Ik kijk steeds in een nieuwe keuken, terwijl ik nog niet precies weet wat er wordt gekookt en welke recepten worden gebruikt.”

Een vliegende start

Daarmee zijn we meteen bij het eerste uitgangspunt van interimwerk: het maken van een goede start. “De opdrachtgever doet doorgaans erg zijn best om de opdracht goed te formuleren en de knelpunten te benoemen, maar ik start altijd met mijn eigen onderzoek. Ik ga met alle betrokkenen praten en analyseer de opdracht zorgvuldig. Hr is een integrale discipline; als het ziekteverzuim te hoog is, heeft dat altijd ook met iets anders te maken. Na een week of drie à zes gaan we een verdiepend gesprek aan om te ‘hercontracteren’. Daarbij formuleren we de opdracht gezamenlijk opnieuw, waarbij ik de opgedane inzichten uit de gesprekken en de context meeneem.”

Ken je eigen bril

“Na de analyse van de uitdaging zet ik mijn oplossing om in een advies en werk ik aan draagvlak in de organisatie. Maar dan komt er een punt, ergens halverwege, dat ik me realiseer dat de professionalisering wel is ingezet, maar dat het eindresultaat pas later in de tijd zichtbaar zal worden. Vaak na mijn vertrek. Ik maak in mijn enthousiasme regelmatig een te optimistische tijdsinschatting. Dan moet ik even slikken dat ik het niet kan afmaken, maar al snel wissel ik van rol en ga ik mijn werk overdragen. Uiteindelijk is het doel van de interimopdracht dat je de organisatie op weg helpt en in beweging zet, en dat zij zelf de nieuwe koers of werkwijze gaan oppakken.”

Het huis op orde

“Om het huis op orde te krijgen, moet je bij een hr-opdracht naar mensen luisteren. Je komt altijd een bepaalde frustratie tegen. Iedere opdracht heeft meerdere belangengroepen en ik moet met alle belangen rekening houden. Soms los ik eerst een ander probleem op om draagvlak te krijgen en vertrouwen te winnen bij bijvoorbeeld een schooldirecteur. Dat is een spel van geven en nemen, waarbij ik goed moet opletten welke stukjes ik als eerste moet leggen. Bij het oplossen van knelpunten merk ik altijd het effect van ‘vreemde ogen dwingen’. Als ik signaleer dat er iets misgaat, kan ik vrij rechttoe rechtaan ineffectieve werkwijzen benoemen en advies geven. Dat is ook wel de rol die men van een interimmer verwacht. Naast analyse van werkwijze en het genereren van oplossingen ben ik een soort coach die mensen aanmoedigt om zelf de volgende stap te nemen.”

Leef het voor

“Alle organisaties, zowel commercieel als non-profit, hebben taboes. Redenen daarvoor zijn bijvoorbeeld angst of eerdere teleurstellingen. De enige manier om een verandering in werkzaamheden, processen of resultaten te bereiken is als mensen er ‘goed’ in gaan staan. Het bestaan van oude wonden en frustraties moet worden benoemd. Ik voer gesprekken met mensen over wat ze belemmert om mee te gaan in een bepaalde verandering. Dan komt vaak het hoge woord eruit, bijvoorbeeld dat iemand met een mbo-opleiding met hbo-opgeleide collega’s werkt en zich minder voelt. Als dat bespreekbaar is, kan er iets gaan veranderen. In dit voorbeeld is deze collega enkele hbo-vakmodules gaan volgen. Ik vind dat hr het voorbeeld moet zijn naar de rest van de organisatie om dingen mogelijk te maken, te denken in kansen en oplossingen. Wij zijn niet alleen van het cao-boekje.”

Blijf leren

“Door het interimmerschap heb ik geleerd dat er geen vanzelfsprekendheden zijn. Ook al lijkt de situatie op een eerdere opdracht, identiek is die nooit. De invloed van groepsdynamiek en cultuur maakt dat hetzelfde onderwerp elke keer om een andere aanpak vraagt. Ik moet iedere keer weer het wiel opnieuw uitvinden. Dat kan ook niet anders, want ieder mens en iedere situatie is anders.

Ik vind dat ‘bere’-interessant maar niet per se prettig, omdat ik net als ieder ander bepaalde patronen fijn vind. Het is prettig om bij een vaste supermarkt je boodschappen te doen omdat je weet waar alles staat. Dat is efficiënt. Als je steeds op nieuwe plekken binnenkomt, is dat heel onzeker. Daartegenover staat dat er altijd iets nieuws voor je klaarligt, je je altijd weer verwonderen kunt. Het is een dubbel gevoel.”

Jezelf misbaar maken

“Ik heb er persoonlijk geen enkele moeite mee om aan het einde van een opdracht weer weg te gaan, maar inhoudelijk kan het lastig zijn. Soms is de begeleiding van iemand nog niet af en kun je die niet overdragen, bijvoorbeeld als je middenin een gesprekkenreeks zit. Het is dan fijn als ik die gesprekken kan afmaken. Maar verder heb ik er geen moeite om de klus weer los te laten. Doorgaans zorg ik ervoor dat de gegeven adviezen in daden worden omgezet en ergens geborgd worden. En het hoofddoel is natuurlijk altijd dat het team zelf weer aan zet is. Dat moet ook. Ik zeg altijd tegen opdrachtgevers: jullie zijn blij als ik kom, maar ook als ik weer wegga.”

Interim voor staffuncties

“In het onderwijs worden vaak interimmers gevraagd voor directie en bestuur, maar minder voor staffuncties, bijvoorbeeld bij hr”, voegt Esther aan het eind van het gesprek nog toe. “Daar laten scholen en schoolbesturen ineffectiviteit van dienstverlening vaak te lang doorsudderen. Ik kreeg laatst een rapport van twee jaar geleden in handen en het bleek dat er sindsdien geen enkele stap was gezet. Twee jaar! En dat terwijl een interimmer vaak in korte tijd ook bij stafafdelingen veel kan bereiken.”

Meer weten? 

Wilt u weten wat B&T interim-management voor ú kan betekenen? Neem dan contact met Willy Egberink, directeur van B&T interim-management.