Ontwikkeldoelen realiseren met een Sprint naar succes

‘We hebben een grote verbeterslag gemaakt’

Leren en ontwikkelen binnen duidelijke kaders. Dat is in de kern waar de door Fenom en B&T ontwikkelde benadering 'Sprint naar succes' over gaat. De Franciscus Xaveriusschool in Haarlem ging ermee aan de slag. En met succes: ‘De kwaliteit van ons onderwijs is echt verbeterd.’

Sprint naar succes is een kort-cyclische aanpak om aan ontwikkeldoelen te werken. Eigenaarschap en vertrouwen staan centraal. Deze aanpak is bijvoorbeeld interessant voor teams, afdelingen en scholen die hun ambities of beleid concreet handen en voeten willen geven. Denk aan de vertaling van een schoolplan naar de praktijk. “Het werkt ook heel goed als je iets nieuws wilt ontwikkelen of een verbetering wilt doorvoeren”, zegt adviseur Hannie Doornbos.

Betrokkenheid

Een Sprint naar succes is erop gericht de verantwoordelijkheden lager in de organisatie te leggen. “We focussen op de kwaliteiten van de medewerkers, daar proberen we optimaal gebruik van te maken”, aldus adviseur Lotte Rakers, die het concept samen met onder anderen Hannie ontwikkelde. “Door het eigenaarschap te vergroten en mensen te betrekken bij beslissingen, neemt de betrokkenheid toe. Dat geldt ook voor het werkplezier.”

Meer zeggenschap

Hannie vult aan: “Leerkrachten, bijvoorbeeld, zijn professionals op hun vakgebied. Als ze alleen maar plannen van anderen mogen uitvoeren, vinden ze dat doorgaans tamelijk frustrerend. Door ze mede verantwoordelijk te maken voor die plannen en de uitwerking ervan, ontstaat meer zeggenschap over het eigen werk. Daardoor groeit het vertrouwen en het zelfoplossend vermogen. Het heeft ook voordelen voor de organisatie. Door de kwaliteiten van je medewerkers beter te benutten, ontstaat meer verbondenheid. Ook het commitment op de doelen van de organisatie neemt toe.”

Eigenaarschap vergroten

Directeur Ayse Sarihan van de Franciscus Xaveriusschool in Haarlem herkent dit. Haar school startte in november 2023 met een Sprint naar succes. “We hadden eerder een visietraject gedaan. Daaruit bleek dat we op zich de goede dingen doen, maar ook dat het belangrijk was om meer aandacht te besteden aan talentontwikkeling. Op de een of andere manier kwam dat niet van de grond. Er werd veel over gepraat, maar het kwam niet tot actie. We wilden het eigenaarschap en de verantwoordelijkheid van het team vergroten. Maar hoe pak je dat aan? We kozen uiteindelijk voor een Sprint naar succes en dat bleek al snel heel goed te werken.”

Korte sprints

In een Sprint naar succes werken leer- of ontwikkelteams gedurende een aantal weken aan een concrete opdracht. Vooraf spreken ze duidelijke kaders af, bijvoorbeeld: hoeveel tijd besteden we aan deze sprint, welke middelen zetten we in, hoe werken we samen? Daarna gaan ze met de inhoud aan de slag. Na afloop van een sprint doen ze verslag van de uitkomsten, blikken ze terug en passen ze zo nodig dingen aan. Een volledige Sprint naar succes bestaat dus uit meerdere korte sprints, waarin de deelnemers steeds een cyclus doorlopen van ontwikkelen, evalueren, ontwikkelen, evalueren, et cetera. “In de evaluatie kijk je niet alleen naar wat je inhoudelijk hebt bereikt, maar ook naar hoe je hebt samengewerkt”, licht Hannie Doornbos toe. “Zo nodig maak je nieuwe afspraken en stuur je bij.”

Leerresultaten verbeteren

De Franciscus Xaveriusschool stelde vier leerteams samen: thematisch onderwijs, talentontwikkeling, taal en rekenen. Zij bogen zich onder meer over de vraag: hoe kunnen we onze leerresultaten verbeteren? “Alleen al het formeren van de leerteams zorgde voor samenhang en structuur”, zegt Ayse Sarihan. “Ze zijn namelijk gebaseerd op de vier pijlers uit ons schoolplan. Dit zijn de vier thema’s waar we de komende vier jaar aan gaan werken. En niet meer dan dat. Dat biedt duidelijkheid, richting en focus.”

Inhoudelijk gesprek

Sarihan vertelt dat het dankzij Sprint naar succes is gelukt om haar school naar een hoger plan te tillen. “Het eigenaarschap van de leerkrachten is duidelijk vergroot. Hun houding is proactiever geworden en we voeren veel meer het inhoudelijke gesprek over het onderwijs. Bijvoorbeeld over evidence based werken. Of over de voordelen van close reading ten opzichte van een traditionele, technische leesmethode. We kijken daarbij beter naar wat werkt en wat kansrijk is voor onze populatie op basis van onderzoek.”

Hannie heeft de Franciscus Xaveriusschool begeleid. Zij ziet ook een verandering bij de leraren. “Ze gaan zich meer verdiepen in de inhoud, een bepaalde methode, bijvoorbeeld. Zo groeit hun expertise. En door ze beter te betrekken bij het beleid en de besluitvorming, worden ze meer onderdeel van de bredere ontwikkeling van de school. Maar de belangrijkste winst is dat de betrokkenheid, de verantwoordelijkheid en het eigenaarschap van het team zijn toegenomen.”

Leidende principes

De Franciscus Xaveriusschool heeft Sprint naar succes ook gebruikt om kritisch naar het curriculum te kijken. Ayse Sarihan: “Uitgangspunt was dat we meer samenhang en een geïntegreerd aanbod van vakken wilden creëren. Bij het kiezen van een methode hebben we als team een aantal leidende principes opgesteld. Daar is het leerteam vervolgens actief mee aan de slag gegaan. Dat heeft een shortlist van drie nieuwe lesmethodes opgeleverd. Daar viel er één van af, de aanbieders van de andere twee hebben we uitgenodigd voor een presentatie. Uiteindelijk hebben we samen de knoop doorgehakt en een keuze gemaakt. Dat was een mooi proces.”

Vertrouwen

Een Sprint naar succes is niet per definitie succesvol. Er geldt een aantal randvoorwaarden. “Iedereen moet bereid zijn om de werkwijze uit te proberen”, aldus Lotte Rakers. “Want het vraagt iets van de cultuur en het gedrag. Ook vertrouwen is belangrijk. Van de leidinggevende in het team en van de teamleden onderling.” Ayse Sarihan vult aan: “Iedereen moet zich ook committeren aan het grotere geheel, anders werkt het niet.”

Duurzame onderwijsontwikkeling

Uitgangspunt van het concept is dat de adviseurs van Fenom en B&T hun kennis en vaardigheden tijdens het traject overdragen aan de opdrachtgever. Zodat die in de toekomst zelf zijn eigen sprints kan ontwerpen. Op deze manier werken we aan duurzame onderwijsontwikkeling. “Bij ons is dat goed gelukt”, zegt Ayse Sarihan. “Wij doen het nu helemaal zelfstandig, Hannie begeleidt ons alleen nog op de achtergrond. We hebben de structuur vastgelegd in onze jaarplanning en de werkwijze op die manier geborgd in de organisatie.”

Sarihan is overigens blij met de begeleiding van Hannie. “Hannie is heel kundig en professioneel en ze kan goed luisteren. Ze is niet alleen theoretisch goed onderlegd, maar kan ook prima de vertaling naar de praktijk maken. En, belangrijk: bij ruis op de lijn grijpt ze snel in.”

Trots

De school van Sarihan werkt nu ongeveer een jaar met Sprint naar succes. Naar volle tevredenheid: “Het team heeft het zo goed opgepakt. Iedereen neemt zijn verantwoordelijkheid, daar ben ik trots op. Daardoor kan ik meer op mijn handen gaan zitten. Maar het belangrijkste vind ik dat we een grote verbeterslag hebben gemaakt. Niet alleen omdat het eigenaarschap en de focus zijn toegenomen. Uiteindelijk doe je het natuurlijk allemaal voor de leerlingen, die moeten er van profiteren. Dat is gelukt, want de kwaliteit van ons onderwijs is echt verbeterd.”

Meer weten?

Heb je vragen of wil je van gedachten wisselen over dit onderwerp? Neem dan contact op met een van onze adviseurs. Ook vind je hier meer informatie over Sprint naar succes.