Een pleidooi voor binnen de box denken

Een column van Pieter Duits

Stelt u zich eens voor dat u een opleiding doet op de theaterschool. U krijgt drie uur de tijd om een voorstelling te maken. Wanneer maakt u, denkt u, de mooiste, meest ontroerende? Als de opdracht is dat u een voorstelling moet maken die overal over mag gaan en zo lang mag duren als u wilt? Of als de opdracht is dat u een voorstelling moet maken met een dialoog over de liefde van maximaal vijf regels?

De tweede opdracht zorgt natuurlijk voor een veel meer gefocuste aanwending van aandacht en creativiteit. Bij de eerste opdracht bent u veel te veel tijd kwijt om kaders voor uzelf te scheppen. Hoe lang moet het ongeveer duren? Waar moet het over gaan? Wel of geen dialoog? En zo verder.

Onzin

Er is veel aandacht voor het out of the box denken. Zo zijn er oefeningen op internet te vinden waar u een aantal punten met maximaal drie lijnen aan elkaar moet verbinden. Dit lukt alleen natuurlijk niet als u fysiek binnen het kader blijft, dus u moet de lijnen tot buiten het kader laten lopen. Dit zou dan moeten meten of u out of the box kunt denken. En, afgeleid hiervan, of u creatief bent. Je reinste onzin natuurlijk. Creativiteit en out of the box denken hebben helemaal niets met elkaar te maken. Je kunt net zo creatief (en waardevol) zijn wanneer je binnen kaders aan de slag gaat.

Binnen de box

Dan is er geen leeg canvas waarop u uw gang mag gaan en moet u roeien met de riemen die u hebt, binnen de box dus. De meeste uitvindingen komen overigens zo tot stand. Door nieuwe toepassingen te zoeken voor bestaande zaken. Door te vertrekken vanuit bestaande kaders. Zo bestond de eerste iPhone uitsluitend uit bestaande technieken. Apple heeft het alleen handig in een apparaat gestopt en slim in de markt gezet. Of de post-it, dat is eigenlijk gewoon een papiertje met slecht-plakkende lijm.

Alles overboord

Dus ik pleit voor meer binnen de box denken, en minder vaak erbuiten. We komen bijna nooit uitdagingen tegen waarvoor we alles dat we weten overboord moeten gooien, of waarbij inzichten uit bestaande onderzoeken ons niet kunnen helpen. Alleen in die zeldzame gevallen is out of the box denken gerechtvaardigd.

Buiten de doos

Mogelijk vindt u het lastig om de term out of the box denken te vermijden, maar bent u dit na het lezen van deze column wel van plan. Wellicht dat het volgende helpt. Schrijf het in het Nederlands op. Want wie durft er nu in een vacaturetekst op te schrijven: ‘We zoeken iemand die goed buiten de doos kan denken’? Dat is overigens sowieso een goede bullshit-detector. Als iets vertaald naar het Nederlands belachelijk klinkt, dan is het waarschijnlijk óf een schitterende of grappige tekst die door vertaling van haar schoonheid of humor wordt ontdaan, óf het is gewoon bullshit.