Paper Ruimte voor het niet-weten
Leidinggeven aan ‘het ondertussen’
Na de eerste corona-lockdown zijn de scholen weer open. In nieuwsberichten en op sociale media was volop aandacht voor de begeleiding van leerlingen bij de herstart van de school. Maar hoe zit dit eigenlijk met het team? Hoe creëer je als leider een veilige omgeving waar vanuit het team de tijd en ruimte krijgt voor het herijken van het onderwijsproces? Wat wil het team behouden van de afgelopen periode, wat absoluut niet? Wat betekent dit voor het dagelijks handelen binnen de school?
In deze paper kijken we naar de effecten van de liminale fase (de overgangsfase) op een team. In het eerste deel vertellen we meer over de liminale fase en het verschil tussen transitie en transformatie. In het tweede deel gaan we in op de invloed die leiders hebben op het creëren van een veilige omgeving tijdens deze fase. En als laatste bieden we praktische handvatten voor het vormgeven van deze veilige omgeving. Het doel van deze paper is om jou als leider een concreter beeld te geven van wat de liminale fase inhoudt en wat deze van je vraagt.
1 De liminale fase
De situatie waar we ons nu in bevinden roept bij velen vragen op over de toekomst: welke ontwikkelingen houden stand of van welke ontwikkelingen nemen we juist het liefst zo snel mogelijk afstand? Op dit moment weten we één ding in ieder geval zeker: we kunnen niet meer terug naar hoe het was en we weten ook nog niet hoe de toekomst eruit komt te zien. De fase waarin we ons op dit moment bevinden heet de liminale fase, de overgangsfase. Oftewel: het ondertussen. In de paper lees je in hoofdstuk 1 meer over de liminale fase plus de transitie of transformatie in de nieuwe culturele ordening.
2 Holding space
De liminale fase vraagt om een holding space. Holding space betekent “de ruimte openhouden voor groei”. Nu de scholen weer zijn opgestart, lijkt er veel aandacht te zijn voor de sociaal-emotionele beleving van de leerlingen. Wat hebben zij in de afgelopen periode meegemaakt en wat betekent dit voor hun deelname in de klas? In de berichtgeving horen wij weinig over het begeleiden van de teamleden. Voor hen is de afgelopen periode intensief geweest, vol onzekerheden en dagelijkse veranderingen en eigenlijk is dat het nog steeds. Ook zij weten niet exact wat er allemaal nog staat te gebeuren en wat dit van hen vraagt. Wel weten ze met zekerheid dat van hen verwacht wordt dat zij zo goed mogelijk onderwijs geven aan iedere leerling. De paper beschrijft verder in hoofdstuk 2 hoe je stilte, rust en vertrouwen creëert, passend bij de holding space.
3 Safe space
Deelnemen aan processen waarin een transformatie plaatsvindt en het geven en nemen van ruimte voor alle emoties, kan gepaard gaan met angst, onzekerheid en kwetsbaarheid. Vooral wanneer ze plaatsvinden in groepsverband. We vinden het vaak lastig om gedachten en gevoelens te delen met betrekking tot gevoelige en omstreden onderwerpen. Zo kan er sprake zijn van een deelnameparadox: om transformatie te laten plaatsvinden zijn moeilijke gesprekken soms nodig, maar hoe moeilijker een gesprek wordt, hoe risicovoller het wordt om deel te nemen aan de discussie. Ingaan op emotionele onderwerpen of omstreden kwesties kunnen zo het leerproces smoren. Wat als je iets deelt of vraagt wat resulteert in een negatief oordeel over jou? In de paper lees je welke factoren bijdragen aan het creëren van safe space.
Meer weten?
Download de gratis paper via onderstaande button. Heb je een vraag? Neem dan contact op met een van onze adviseurs.